Cổ tức là gì? Cách tính và ý nghĩa

 “cổ tức là gì”, ” có bao nhiêu loại cổ tức”?Có khá nhiều nhà đầu tư khi tham gia thị trường chứng khoán vẫn chưa biết được

Đây có lẽ là câu hỏi mà bất kỳ ai tham gia chứng khoán cũng nên biết. Nhưng bạn có thật sự biết hết về cổ tức và có kế hoạch đầu tư cổ tức thật hiệu quả?

 Dưới đây mình sẽ chia sẻ cho bạn những điều cơ bản nhất về cổ tức là gì và giúp bạn có chiến lược đầu tư của riêng mình.

1. Cổ tức là gì?

Đầu tư chứng khoán, về cốt lõi, là dòng tiền dài hạn do doanh nghiệp tạo ra bằng lợi nhuận sau thuế.

Định nghĩa: Cổ tức chính là một hình thức phân phối lợi nhuận sau thuế cho cổ đông hiện hữu với một tỷ lệ được thông qua trong Đại hội cổ đông thường niên.

Phần lợi nhuận khác có thể tùy vào mục đích sử dụng của công ty như tái đầu tư nhằm phục vụ hoạt động của doanh nghiệp.

Trong Nghị quyết đại hội cổ đông thường niên 2019, ACB trả cổ tức bằng cả 2 hình thức : cổ tức bằng tiền và cổ tức bằng cổ phiếu.

2.Sự khác nhau giữa trả cổ tức bằng tiền và cổ tức bằng cổ phiếu?

Lưu ý:

• Doanh nghiệp công bố tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền, thì tức là tính trên mệnh giá cổ phiếu (10.000đ/ cp) như ví dụ ở bảng trên.
• Doanh nghiệp công bố tỷ lệ trả cổ tức bằng cổ phiếu, thì tức tính trên số lượng cổ phiếu đang nắm giữ.

Bạn có thể theo dõi tỷ lệ chi trả cổ tức trên trang Cafef.vn

Ví dụ: Ngày 11/06/2019, HDG (Tập đoàn Hà Đô) chi trả cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 100: 25

Có nghĩa bạn sở hữu 100 cổ phiếu sẽ nhận được thêm 25 cổ phiếu.

Vậy nếu bạn có 3.000 cổ phiếu thì bạn sẽ nhận thêm: 3.000* 25/ 100= 750 cp HDG mới.

Tổng danh mục bạn có: 3.750 cổ phiếu sau khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu.

3. Cổ tức có phải là một điều tốt?

Đối với một số nhà đầu tư, cổ tức là thứ rất quan trọng và đối với những người khác, cổ tức là một mối phiền toái. 

Với nhà đầu tư muốn tránh thuế hoặc vẫn đang kỳ vọng sự phát triển của doanh nghiệp, có thể muốn thấy một công ty tái đầu tư tất cả tiền mặt của mình vào doanh nghiệp để thúc đẩy mức tăng trưởng cao hơn. 

Và họ coi việc chia cổ tức là một sự lãng phí tiền mặt.

Ở những doanh nghiệp đang giai đoạn tăng trưởng cao thì doanh nghiệp cần giữ lại lợi nhuận để bổ sung vào vốn lưu động hoặc đầu tư nhà máy, thiết bị để duy trì tốc độ tăng trưởng nhanh.

Nếu bạn để ý, MWG giai đoạn 2014-2016  khi mà ban lãnh đạo MWG tập trung mở rộng chuỗi Điện Máy Xanh từ 20 cửa hàng lên hơn 1000 cửa hàng (tính đến 2020) và duy trì tăng trưởng trên 30%/ năm đã chi trả cổ tức chủ yếu là cổ phiếu.

Và kết quả bạn có thể thấy, LNST của MWG giai đoạn 2016-2018 tăng trưởng liên tục trên 30-40%/ năm và giá cổ phiếu MWG đã tăng hơn 400% trong 5 năm.

Việc bạn nghĩ cổ tức là tốt hay xấu sẽ thực sự phụ thuộc vào cách tiếp cận và chiến lược đầu tư của bạn.

Phần lớn nhà đầu tư thích nhận cổ tức bằng tiền mặt vì nó thể hiện 2 điều:

• Tiền tươi chắc chắn nhận được
• Công ty hoạt động kinh doanh có lợi nhuận tốt (có tiền mới chia tiền được)

Tuy nhiên cái gì quá cũng không tốt.

Doanh nghiệp chia cổ tức bằng tiền mặt quá nhiều chứng tỏ doanh nghiệp không còn tiềm năng tăng trưởng.

Đó có thể là do ngành nghề kinh doanh của họ không thể phát triển hơn được nữa hoặc thị phần bị thu hẹp bởi đối thủ mạnh hơn.

Bản chất doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận là tốt nhưng cổ đông mong đợi lợi nhuận lâu dài bền vững trong tương lai thì buộc doanh nghiệp phải sử dụng lợi nhuận sau thuế để tái đầu tư, kinh doanh.

Chỉ có thể “tiền nhiều cũng không làm gì được” nên doanh nghiệp mới chia hết tất cả lợi nhuận kiếm được.

Nếu chỉ nhìn vào tỷ lệ cao ngất ngưỡng “70%-100%” mà quyết định “ALL IN” thì bạn giống như đang đầu tư vào một con gà không thể đẻ trứng được nữa.

Cách bạn lựa chọn cổ phiếu có tỷ lệ cổ tức tốt cũng như cách bạn xây dựng một danh mục đầu tư hiệu quả, phải dày công tìm hiểu và lựa chọn.

Xem thêm: Cách xây dựng danh mục đầu tư hiệu quả

4.Một số ngày quan trọng khi trả cổ tức bạn cần nắm

• Ngày công bố kế hoạch cổ tức của doanh nghiệp trong đại hội cổ đông thường niên về tỷ lệ chia và cách chia.

Ví dụ: ĐHCĐ thường niên năm 2019, PVI có kế hoạch chia cổ tức bằng tiền tỷ lệ 20% và đại hội đã thông qua.

• Ngày giao dịch không hưởng quyền (GDKHQ): Là ngày nhà đầu tư mua chứng khoán sẽ không được hưởng các quyền lợi của cổ đông như chia cổ tức, mua cổ phiếu ưu đãi hay quyền biểu quyết tại ĐHCĐ thường niên…

• Ngày đăng ký cuối cùng (Ngày ĐKCC):là ngày chốt danh sách khách hàng sở hữu chứng khoán, và là ngày tổ chức phát hành lập danh sách người sở hữu chứng khoán với mục đích để thực hiện các quyền cho cổ đông.

Theo mình bạn chỉ nên quan tâm đến ngày TRƯỚC và SAU ngày GDKHQ thôi để đỡ rối.

• Ngày 26/12/2019 là ngày GDKHQ có nghĩa bắt đầu từ ngày 26/12/2019 trở về sau thì khi bạn mua cổ phiếu thì bạn chỉ sở hữu cổ phiếu mà KHÔNG hưởng bất kỳ quyển nào khác.
• Nếu bạn sở hữu cổ phiếu TRƯỚC ngày 26/12/2019 thì bạn được hưởng những quyền lợi của doanh nghiệp
• Như ví dụ trên là 1.000đ/ cp có nghĩa là cổ tức bằng tiền 10%.

Trường hợp bạn nắm giữ cổ phiếu trước ngày 26/12/2019 và đến ngày 26/12/2019 tức ngày GDKHQ nếu bạn BÁN hết cổ phiếu đi thì bạn vẫn có quyền hưởng cổ tức.

Vì ngày ĐKCC là ngày T+2 tức ngày 28/12/2019, có nghĩa nếu bạn mua VNM vào ngày 25/12/2019 thì ngày cổ phiếu về tài khoản bạn là ngày 28/12/2019 (T+2) thì bạn vẫn được hưởng quyền.

5.Công thức tính điều chỉnh giá tại ngày GDKHQ

P’: Giá cổ phiếu sau khi thực hiện quyền (bao gồm cổ tức bằng tiền, cổ phiếu thưởng và cổ phiếu phát hành thêm)

P: Giá đóng cửa trước ngày GDKHQ

Pa: Giá cổ phiếu phát hành thêm dành cho quyền mua ưu đãi (%)

 (Nếu không có phát hành thêm thì tính = 0)

b: Tỷ lệ chia cổ phiếu thưởng, trả cổ tức bằng cổ phiếu ( %)

C: Cổ tức bằng tiền.

Ví dụ: Giá cổ phiếu Tập đoàn FPT (mã: FPT) ngày 16/5/2019 là: P = 49.500 VNĐ, Ngày 17/5/2019 là ngày giao dịch không hưởng quyền (Ngày GDKHQ) để trả cổ tức cho cổ phiếu FPT:

• Cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 10:1
• Cổ tức bằng tiền tỷ lệ 10%

Vậy giá cổ phiếu FPT vào ngày GDKHQ (tức ngày 17/5/2019) là bao nhiêu?

• Cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 10:1 (tức là 10% – hay có 10 CP FPT trước chia sẻ nhận thêm 1 CP FPT sau chia) =>  b = 10%
• Không có phát hành thêm nên a=0
• Cổ tức bằng tiền 10% tức C= 10%x10.000đ= 1.000đ/ cp

Áp dụng: 

P’ = (P + Pa x a – C)/ (1 + a + b) = (49.600 – 1.000) / (1 + 10%) = 44.100 đồng.

Hay giá điều chỉnh vào ngày GDKHQ là 44.100 đồng.

6. Cổ tức có cho bạn biết bất cứ điều gì về định giá?

Thông thường các nhà đầu tư nhìn vào P/E để xem liệu một cổ phiếu đang giao dịch rẻ hay đắt. Nó là một trong bộ chỉ tiêu để đánh giá cổ phiếu và ra quyết định mua bán của khá nhiều nhà đầu tư.

Chắc hẳn bạn biết rõ 2 chỉ số này: 

1. P/E (Price/ EPS ) là chỉ số giá chia cho thu nhập
2. Tỷ suất cổ tức đơn giản là giá trị cổ tức chia cho giá cổ phiếu.

Cả hai đều là biện pháp tương đối. 

P / E cho bạn biết các nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu tiền cho mỗi 1 đồng lợi nhuận mà công ty kiếm được.

… và tỷ suất cổ tức, đại khái, cho bạn biết mức độ mà các nhà đầu tư mong đợi thu nhập được tạo ra từ một công ty theo thời gian (trong tương lai).

Sự thật là, chính P / E và tỷ suất cổ tức của cổ phiếu không cho bạn biết nhiều về định giá. Tuy nhiên, khi bạn so sánh chúng với lịch sử của chính công ty hoặc với một nhóm rộng hơn (như chỉ số hoặc các doanh nghiệp cùng ngành), bạn có thể bắt đầu thấy các mẫu định giá khác nhau dựa trên:

P/E

P/B

EV/EBITDA

DIVIDEND YIELD

7. Dividend Yield (Tỷ suất cổ tức)

Dividend yield (hay tỷ suất cổ tức) là tỷ suất sinh lợi mà bạn có thể nhận được từ cổ tức nếu sở hữu cổ phiếu đấy đến ngày nhận cổ tức.

Công thức tính Dividend yield:

Dividend yield= Giá trị cổ tức trên 1 cổ phiếu/ Giá thị trường của cổ phiếu

Ví dụ: Tại ngày 27/4/2020, REE có tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền là 30%.

Có nghĩa: 1 cổ phiếu sẽ nhận 3.000đ cổ tức.

Giá đóng cửa của REE tại ngày 27/4/2020 là 30.000đ/ cp

Vậy Dividend yield (Tỷ suất cổ tức)= 3.000/ 30.000= 10%

8. Chiến lược đầu tư ăn cổ tức

Nếu bạn là một nhà đầu tư thiên hướng “an toàn, ăn chắc mặc bền” thì chiến lược đầu tư cổ phiếu theo cổ tức rất phù hợp và hiệu quả với bạn.

Đặc biệt, trong giai đoạn thị trường giảm giá thì cổ phiếu được bán với giá khá rẻ. Chính vì thế tỷ suất cổ tức sẽ ở mức cao.

Chiến lược này cũng khá phù hợp với những doanh nghiệp có đặc điểm:

• Hoạt động kinh doanh ổn định với tốc độ tăng trưởng trung bình từ 15-20%/ năm
• Thuộc các ngành hàng tiêu dùng, thiết yếu 
• Tỷ lệ chi trả cổ tức ổn định từng năm

Hãy lựa chọn những cổ phiếu có tỷ lệ cổ tức ổn định bổ sung vào danh mục đầu tư của bạn nhé

Đây là danh sách cổ phiếu có tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền ở tỷ lệ cao bạn có thể tham khảo nhé: 

Bạn lưu ý đến 2 cổ phiếu có tỷ suất cổ tức khá cao trung bình 15% là BCE và NCT.

Bổ sung vào danh mục 2 cổ phiếu này để đầu tư theo trường phái hưởng cổ tức là một lựa chọn tối ưu dành cho bạn.

Okie vậy là chúng ta đã biết được những điều cơ bản về cổ tức , bạn hoàn toàn là có thể tự mình tính toán ngày GDKHQ, tỷ lệ chi trả cổ tức và nghiên cứu ra cổ phiếu có dividend yeild cao và hiệu quả cho danh mục của bạn.

Chúc bạn thành công và nếu thấy bài viết này giúp ích cho bạn thì đừng ngại share để tất cả những nhà đầu tư khác có thể nhìn thấy nhé.