Trái phiếu là gì? Đây có phải là kênh đầu tư an toàn, hấp dẫn hay không và làm sao để đầu tư trái phiếu thì bài viết dưới đây sẽ giúp bạn trả lời hết mọi thắc mắc trên nhé!
TRÁI PHIẾU LÀ GÌ?
Trái phiếu là một thỏa thuận giữa nhà đầu tư và nhà phát hành trái phiếu ( là một công ty, chính phủ hoặc cơ quan chính phủ) để trả cho nhà đầu tư một số tiền lãi nhất định trong một khung thời gian xác định.
Khi trái phiếu đáo hạn vào cuối kỳ, công ty phát hành hoàn trả tiền gốc của trái phiếu cho trái chủ (tức nhà đầu tư- người mua trái phiếu).
Trái phiếu là một cách để tài trợ cho một doanh nghiệp và nó là một loại bảo đảm nợ.
TRÁI PHIẾU HOẠT ĐỘNG NHƯ THẾ NÀO?
Trái phiếu là một cách để một tổ chức huy động tiền.
Giả sử 1 doanh nghiệp đang cần vốn để triển khai dự án thì họ sẽ tiến hành phát hành trái phiếu cho nhà đầu tư quan tâm đến. Doanh nghiệp sẽ trả lại cho bạn khoản đầu tư ban đầu cộng với lãi suất, trong một khoảng thời gian nhất định.
Ví dụ, bạn bỏ 1 tỷ để mua một trái phiếu kỳ hạn 10 năm với lãi suất cố định 8%/ năm, kỳ hạn trả lãi 1 năm. Có nghĩa bạn sẽ nhận lãi đều 80 triệu (8%* 1 tỷ) đều mỗi năm và sẽ được trả gốc là 1 tỷ vào cuối năm thứ 10.
Khi bạn đã hiểu được Trái phiếu là gì và hoạt động của nó thì bây giờ hãy cùng nghiên cứu tiếp đặc điểm của Trái phiếu.
ĐẶC ĐIỂM CỦA TRÁI PHIẾU
- Người phát hành trái phiếu: có thể là doanh nghiệp (Trái phiếu doanh nghiệp) hoặc kho bạc nhà nước (Trái phiếu kho bạc) hoặc Chính quyền (Trái phiếu chính phủ).
- Các khoản thanh toán trên trái phiếu có hai loại chính – lãi suất cố định và lãi suất thả nổi.
- Đối với trái phiếu có lãi suất cố định, công ty phát hành đồng ý trả một số tiền lãi cụ thể và đó là tất cả những gì mà nhà đầu tư có thể mong đợi nhận được.
- Đối với trái phiếu lãi suất thả nổi, ít phổ biến hơn, khoản thanh toán sẽ điều chỉnh cao hơn hoặc thấp hơn phù hợp với lãi suất hiện hành.
- Một trái phiếu thường sẽ trả lãi theo lịch trình đều đặn, thường là hàng quý hoặc nửa năm, mặc dù đôi khi hàng năm.
- Trái phiếu mang lại khoản thu tiền lãi cố định cho trái chủ (người sở hữu trái phiếu) và nó không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh. Công ty làm ăn lời lỗ gì cũng phải trả lãi trái phiếu.
- Bản chất trái phiếu là chứng khoán nợ, do đó trường hợp công ty bị giải thể hay phá sản thì công ty phải thanh toán cho những người nắm giữ trái phiếu đầu tiên và bắt buộc. Sau khi trả nợ trái phiếu, cổ phần mới được chia cho các cổ đông.
PHÂN LOẠI TRÁI PHIẾU
Trái phiếu có nhiều dạng khác nhau, mỗi dạng đều có những lợi ích và hạn chế riêng.
# Phân loại theo chủ thể phát hành.
- Trái phiếu doanh nghiệp – Những loại trái phiếu này có xu hướng cung cấp lãi suất cao hơn các loại trái phiếu khác, nhưng các công ty phát hành có nhiều khả năng bị vỡ nợ hơn các tổ chức chính phủ.
- Trái phiếu chính phủ- Thường có lãi suất thấp nhưng độ an toàn sẽ cao vì được phát hành bởi Chính phủ nhằm mục đích tài trợ cho các dự án công cộng hoặc cung cấp dịch vụ công. Ví dụ, một thành phố có thể phát hành trái phiếu địa phương để xây dựng một cây cầu mới hoặc làm lại một công viên lân cận.
- Trái phiếu kho bạc – được phát hành bởi Kho Bạc nhà nước. Do không có rủi ro vỡ nợ, họ không phải đưa ra mức lãi suất tương tự (cao hơn) như trái phiếu doanh nghiệp.
# Phân loại theo lợi tức
- Trái phiếu có lãi suất cố định: Là loại trái phiếu mà lợi tức được trả mặc định theo một tỷ lệ cố định theo từng kỳ hạn.
- Trái phiếu lãi suất thả nổi: Là loại trái phiếu mà lợi tức được trả trong các kỳ có sự khác nhau dựa theo lãi suất hiện hành.
- Trái phiếu có lãi suất bằng không: Là loại trái phiếu mà người mua không nhận được lãi, nhưng được mua với giá thấp hơn mệnh giá (mua chiết khấu) và được hoàn trả bằng mệnh giá khi trái phiếu đó đáo hạn. Thì lợi tức chính là phần chênh lệch giữa mệnh giá và giá mua.
# Phân loại theo tính đảm bảo thanh toán
-
Trái phiếu có bảo đảm: Là loại trái phiếu mà người phát hành dùng tài sản của họ để đảm bảo thanh toán cho trái chủ. Loại này thường an toàn vì có tài sản đảm bảo và đổi lại lãi suất có thể thấp hơn.
Có 2 loại:
+ Trái phiếu có tài sản cầm cố : Đó có thể là tài sản bất động sản, nhà máy, nhà xưởng… thuộc tài sản của tổ chức phát hành. Thường giá trị tài sản cầm cố lớn hơn tổng mệnh giá của các trái phiếu phát hành để đảm bảo quyền lợi cho trái chủ.+ Trái phiếu bảo đảm bằng chứng khoán ký quỹ: Là loại trái phiếu được bảo đảm bằng việc người phát hành thường dùng số cổ phần hiện có (số cổ phiếu đang niêm yết tại công ty chứng khoán) cấm cố cho khoản trái phiếu phát hành. -
Trái phiếu không bảo đảm hay còn gọi là trái phiếu trơn: Là loại trái phiếu phát hành không có tài sản làm vật bảo đảm mà chỉ bảo đảm bằng uy tín của người phát hành.
# Phân loại theo tính chất của trái phiếu
- Trái phiếu chuyển đổi: Là loại trái phiếu mà trái chủ có quyền chuyển đổi số lượng trái phiếu đang nắm giữ thành cổ phần của chính công ty đó phát hành.
- Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu: Trái chủ có quyền mua một số lượng cổ phiếu theo tỷ lệ nhất định do tổ chức phát hành quy định.
- Trái phiếu có thể mua lại: Cho phép tổ chức phát hành có quyền mua lại một phần/ toàn bộ khi trái phiếu đến hạn thanh toán.
LỢI ÍCH CỦA ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU
Lợi ích của việc đầu tư vào trái phiếu bao gồm:
- An toàn – Một lợi thế của việc mua trái phiếu là chúng là một khoản đầu tư tương đối an toàn. Giá trị trái phiếu không có xu hướng biến động nhiều như giá cổ phiếu.
- Thu nhập – Một lợi ích khác của trái phiếu là chúng cung cấp một dòng thu nhập có thể dự đoán được, trả cho bạn một khoản lãi cố định.
- Đa dạng hóa – Có lẽ lợi ích lớn nhất của việc đầu tư vào trái phiếu là sự đa dạng hóa trái phiếu mang lại cho danh mục đầu tư của bạn. Về lâu dài, cổ phiếu có kết quả tốt hơn trái phiếu, nhưng kết hợp cả hai sẽ làm giảm rủi ro tài chính của bạn.
HẠN CHẾ CỦA ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU
Ở trên chúng ta đã dễ dàng nhìn thấy những lợi ích của đầu tư trái phiếu, tuy nhiên khoản đầu tư nào cũng sẽ có những rủi ro nhất định.
- Rủi ro thấp hơn, nhưng lợi nhuận thấp hơn: Đánh đổi để có ít rủi ro hơn là lợi nhuận ít hơn. Vì vậy, trái phiếu thường là một khoản đầu tư “chậm và ổn định”, trái ngược với cổ phiếu.
- Rủi ro lãi suất – Bởi vì trái phiếu là một khoản đầu tư tương đối dài hạn, bạn sẽ phải đối mặt với rủi ro thay đổi lãi suất. Ví dụ, nếu bạn mua một trái phiếu 10 năm với lãi suất 7% và một tháng sau, chính công ty phát hành đó cung cấp trái phiếu với lãi suất 9%, thì trái phiếu của bạn sẽ giảm giá trị. Nếu bạn giữ nó, bạn sẽ mất thu nhập tiềm năng do mắc kẹt với tỷ lệ thấp hơn đó.
- Sự vỡ nợ của nhà phát hành – Điều này là không phổ biến, nhưng nếu một nhà phát hành không thực hiện nghĩa vụ của mình, bạn có nguy cơ bị mất các khoản thanh toán lãi suất, trả nợ gốc của bạn hoặc cả hai.
- Vốn lớn: Hầu hết mệnh giá của các trái phiếu thường thường nên cũng sẽ bị giới hạn số lượng nhà đầu tư tham gia
- Tính minh bạch – Thị trường trái phiếu có ít tính minh bạch hơn so với thị trường chứng khoán, vì vậy các nhà môi giới đôi khi có thể bỏ qua việc tính giá cao hơn và bạn có thể gặp khó khăn hơn trong việc xác định liệu mức giá mà bạn đang báo cho một trái phiếu nhất định có công bằng hay không.
- Lợi tức nhỏ hơn – Lợi tức đầu tư bạn nhận được từ trái phiếu về cơ bản thấp hơn đáng kể so với những gì bạn nhận được với cổ phiếu. Đọc thêm: Cổ tức của cổ phiếu?
MUA BÁN TRÁI PHIẾU NHƯ THẾ NÀO
Bạn có thể mua trái phiếu trực tiếp từ công ty phát hành.
Hoặc mua trái phiếu riêng lẻ thông qua công ty chứng khoán
Một số công ty chứng khoán sẽ tư vấn phát hành và phân phối, một số khác chỉ phân phối sản phẩm trái phiếu. Bạn có thể mua trái phiếu như mua cổ phiếu.
Một số tổ chức chuyên về mảng tư vấn và phân phối trái phiếu trên thị trường Việt Nam: Công ty chứng khoán VNDIRECT với một số sản phẩm có thể mua bán trực tiếp online.
Hoặc nhiều trái phiếu bất động sản do CTCK Tân Việt phân phối với lãi suất khá tốt trên thị trường. (Tham khảo rổ trái phiếu với lãi từ 8- 12%/ năm bằng cách comment bên dưới Phương sẽ tư vấn cho bạn kỹ hơn nhé).
Mua quỹ trái phiếu và ETF: Bạn không cần phải đưa ra quyết định về các trái phiếu cụ thể để mua khi bạn mua quỹ tương hỗ trái phiếu hoặc quỹ ETF.
Quỹ đầu tư lớn như VCBF, TCSC, TCBF có thể là một lựa chọn bổ sung đa dạng hóa danh mục đầu tư của bạn.
Vậy câu hỏi đặt ra lúc này là?
TRÁI PHIẾU CÓ PHẢI LÀ MỘT KHOẢN ĐẦU TƯ TỐT?
Người duy nhất có thể trả lời câu hỏi đó là bạn. Dưới đây là một số tình huống cần xem xét khi bạn quyết định:
Nếu bạn thuộc tuýp người không thích rủi ro, người thực sự không thể chịu đựng được suy nghĩ mất tiền, trái phiếu có thể là một khoản đầu tư phù hợp hơn cho bạn so với cổ phiếu.
Nếu bạn đang đầu tư nhiều vào cổ phiếu, trái phiếu là một cách tốt để đa dạng hóa danh mục đầu tư và bảo vệ bản thân khỏi sự biến động của thị trường.
Nếu bạn sắp nghỉ hưu hoặc đã nghỉ hưu, bạn có thể không có thời gian để vượt qua sự suy thoái của thị trường chứng khoán, trong trường hợp đó, trái phiếu là nơi an toàn hơn cho tiền của bạn.
Trên thực tế, hầu hết mọi người được khuyên nên tránh xa cổ phiếu và chuyển sang trái phiếu khi họ già đi, và đó không phải là lời khuyên khủng khiếp, miễn là bạn không mắc sai lầm khi bán phá giá cổ phiếu hoàn toàn khi nghỉ hưu.
Cho dù bạn bạn thuộc trường hợp nào trong 3 trường hợp trên thì trước hết bạn cũng cần nắm vững mọi kiến thức về trái phiếu: Trái phiếu là gì? Đặc điểm? Và nên có sự so sánh với các kênh đầu tư khác để có cho mình một kế hoạch đầu tư an tâm, bền vững nhất.
Đọc thêm: So sánh kênh đầu tư cổ phiếu và trái phiếu
BOTTOM LINE
Điểm mấu chốt trong bài viết chia sẻ kiến thức Trái phiếu là gì và cách đầu tư trái phiếu như thế nào. Mình tổng kết lại như sau:
Trái phiếu có thể mang lại lợi nhuận hấp dẫn mà không đòi hỏi bạn phải chịu mức rủi ro như đầu tư vào cổ phiếu. Không giống như cổ phiếu, nơi công ty phải phát triển mạnh để đầu tư thành công, trái phiếu có thể thành công nếu công ty (hoặc chính phủ) chỉ tồn tại.
Trong khi trái phiếu có rủi ro tương đối thấp, chúng có một số điểm yếu, đặc biệt là nếu lạm phát và lãi suất tăng cao hơn. Nhưng sử dụng một số chiến lược đầu tư thông minh có thể giúp giảm thiểu những rủi ro này.
Chúc bạn sẽ lựa chọn được danh mục đầu tư hiệu quả và nếu có câu hỏi nào thắc mắc hay cần tư vấn về các loại trái phiếu thì hãy bình luận hoặc gọi cho mình để có nhiều thông tin hơn nhé.
