Đầu tư vào thị trường chứng khoán ngoài kiến thức, kỹ năng, phương pháp ra thì một trong những yếu tố vô cùng quan trọng quyết định thành công đó chính là yếu tố tâm lý nhà đầu tư.
Tâm lý nhà đầu tư trước khi mua bán cổ phiếu.
Có khi nào bạn từng thắc mắc là tại sao bản thân mình:
- Kiến thức có
- Kinh nghiệm thực chiến có
- Trải nghiệm nhiều bài học sai lầm trả giá bằng tiền tươi thóc thật
- Có phương pháp đầu tư riêng
Có nghĩa là bạn chuẩn bị đầy đủ mọi thứ trước khi ra quyết định mua bán cổ phiếu.
Nhưng lợi nhuận lại không quá xuất sắc, chỉ ở mức trung bình hoặc thậm chí có thời điểm còn bị thua lỗ không nhỉ?
Thông thường chúng ta rất hay “tự đánh giá cao” những điều làm nên sự thành công trong một công việc kinh doanh, một ngành nghề hay trong đầu tư là dựa vào:
- Kiến thức: những kiến thức kinh tế vĩ mô, tài chính doanh nghiệp, đọc hiểu báo cáo tài chính…
- Năng lực: thể hiện ở khả năng chuyên môn hay chính là có cho mình một phương pháp đầu tư đúng đắn.
Chúng ta rất hay nói về phương pháp này, phương pháp kia.
Chúng ta cũng rất hay đi tìm chén thánh giúp chiến thắng thị trường chứng khoán. Nhưng đa phần chúng ta lại quên đi rằng thứ mà chúng ta cần chiến thắng đó chính là chiến thắng bản thân mình.
Thứ khác biệt duy nhất làm cho bạn thành công hay thất bại so với người khác trong cùng lĩnh vực nó không chỉ ở kinh nghiệm, kỹ năng mà đó là bản lĩnh của bạn khi đối diện một vấn đề và cách giải quyết vấn đề đó.
Cũng như cách bạn xử lý một tình huồng bất ngờ trên thị trường chứng khoán mà cần bạn ra quyết định nhanh chóng, chính xác. Bản lĩnh và tâm lý của nhà đầu tư nó thể hiện ở những thời điểm quan trọng như thế và thành công hay thất bại cũng là ở thời khắc đấy.
Có những người họ trải qua nhiều trận mạc trong thị trường, trải qua thậm chí 3 chu kỳ của thị trường nhưng họ vẫn thua lỗ bình thường.
Vấn đề nó không nằm ở kiến thức hay thời gian bạn ở trong thị trường bao lâu mà nó ở câu chuyện bản thân người đó có thực sự rút được bài học nào khi vấp ngã hay không?
Khi bạn sai, bạn thua lỗ bạn có dừng lại, chậm một nhịp để suy ngẫm, phân tích nguyên nhân thua lỗ, thất bại rồi từ đó cố gắng không cho phép lặp lại sai lầm đó trong tương lai hay không? Hay bạn lại đổ lỗi do người này người kia lừa đảo…
Với những nhà đầu tư thành công họ ý thức được bản thân mình đã sai, chấp nhận cái sai hiểu được vấn đề và đưa ra hướng giải quyết sau đó.
Còn những người khác dù họ ở lâu trong thị trường hằng 10 năm nhưng họ không hiểu được câu chuyện, họ không chấp nhận mình sai hay đơn giản là họ thậm chí không biết mình sai ở đâu thì cho dù sự việc diễn ra tiếp theo 10 lần trong tương lai họ vẫn sẽ sai.
Đó gọi là bản lĩnh của một nhà đầu tư thành công
Khi có bản lĩnh cộng thêm có kiến thức thì phản ứng của nhà đầu tư thành công sẽ rất khác so với số đông những nhà đầu tư còn lại khi cùng ở trong một sự kiện.
Vậy thì tâm lý của nhà đầu tư tại vùng đỉnh và vùng đáy của cổ phiếu thường sẽ diễn ra như thế nào?
Tâm lý nhà đầu tư tại vùng đỉnh cổ phiếu.
Huyền thoại Jesse Livermore từng nói rằng:” Không có điều gì mới trên thị trường chứng khoán. Những gì đã diễn ra sẽ tiếp tục diễn ra trong tương lai vì bản tính tự nhiên, cảm xúc của con người là không bao giờ thay đổi”.
Một số đặc điểm tâm lý nhà đầu tư diễn ra cơ bản trong giai đoạn vùng đỉnh của thị trường như sau:
- Ở vùng đỉnh là giai đoạn khó cưỡng lại nhất của dân đầu tư bởi những pha chạy nước rút của cổ phiếu. Tức là cổ phiếu tăng rất nhanh và mạnh liên tục trong 3-4 phiên.
- Chỉ trong vài phiên bạn hoàn toàn đạt lợi nhuận 20-30% là chuyện bình thường. Thị trường chứng khoán đầy rẫy những tin tích cực kèm theo những pha khoe lời của nhiều nhà đầu tư trên khắp các trang mạng xã hội.
- Làm cho ai cũng muốn tham gia vào, ráng có phần ăn trong đó.
- Cảm giác sợ bị bỏ lỡ cơ hội ngon ăn này nên thôi thúc rất nhiều nhà đầu tư đua lệnh vì thế thanh khoảng giai đoạn vùng đỉnh rất cao (có những cp có thể cao gấp 2,3 lần so với trung bình).
- Giai đoạn này tâm lý duy nhất của nhà đầu tư là mong muốn mua để ko bị bỏ lỡ cơ hội, ko được thua thằng bên cạnh và tâm lý khôn vặt, kiểu “Chỉ vô đánh T+3 là ra, ăn 10-15% thôi là bán”.
- Và rồi những người khôn vặt dạng đấy chính họ phải trả giá đắt vì sự tham lam của mình. Sẽ luôn có những người thông minh hơn chúng ta nhiều mà.
Bạn có thấy mình ở trong những lời kể vừa rồi mà mình chia sẻ không? Bạn thử ngẫm lại xem giai đoạn đỉnh tháng 4/2022 vừa rồi có phải bạn có tâm lý đó hay không?
Bạn có thấy mình ở trong những lời kể vừa và như nhìn trên mà mình chia sẻ không? Bạn thử ngẫm lại xem giai đoạn đỉnh tháng 4/2022 vừa rồi có phải bạn có tâm lý đó hay không?
Theo bạn ai là người đẩy giá lên cho các bạn chốt lời, bạn nghĩ ai là người ngu bỏ số tiền lớn ra để cho các bạn bán trên đầu người ta phải không nào?
Giai đoạn đỉnh là giai đoạn mà những nhà đầu tư thông minh, những tổ chức lớn hay còn gọi những Bigboy, cá mập họ đã chốt lời dần. Họ tự tạo ra sự hưng phấn và các tin tức tốt để các nhà đầu tư nhỏ lẻ tham lam nhảy vào, tự đánh với nhau, tự chuyền cho nhau hòn than cuối cùng.
Và ai là người cầm cuối sẽ là người thua lỗ nặng nhất.
Có thể mọi người đều biết những điều này, đã từng đọc sách, từng nghe nhiều người nói về đặc điểm tâm lý tại vùng đỉnh nhưu thế nào? Dấu hiệu vùng đỉnh để tránh.
Thế nhưng khi các bạn ở trong vòng xoáy đó, rất khó để thoát ra được. Bản tính con người là tham lam và luôn muốn thêm 1 chút, thêm 1 chút rồi nghỉ.
Khi bạn đang thắng thì nói thật nhé, không ai có thể nói bạn nghe được ^^ Không một ai có thể khuyên được 1 cô gái đang yêu và 1 anh chàng đang kiếm được nhiều tiền.
Vì thế tâm lý của chúng ta ở tại mỗi thời điểm thị trường nó thay đổi liên tục và rất khó kiểm soát lòng tham, nỗi sợ hãi của con người.
Vì thế muốn thành công không thể ko biết cách kiểm soát bản thân mình.
Vậy tâm lý nhà đầu tư tại vùng đáy như thế nào?
Tâm lý nhà đầu tư tại vùng đáy cổ phiếu.
Trích một câu nói nổi tiếng của Nhà đầu tư thiên tài Warrent Buffet: Hãy tham lam khi người khác sợ hãi”
Ở đáy thì chuỗi tâm lý nhà đầu tư thế nào nhỉ?
Nó giống như bạn đi lạc vào một khu rừng rậm, không tìm được lối ra trong khi đã sắp cạn lương thực, nước uống.
- Hoảng loạn, lo lắng, sợ hãi, mệt mỏi, đau khổ
- Bạn oán giận người đã dẫn bạn vào cái nghiệp đầu tư này, Bạn nguyền rủa, chửi bới thị trường chứng khoán là sòng bài, là cờ bạc.
- Bạn đổ lỗi cho bất cứ ai có thể: Từ Uỷ Ban Chứng Khoán cho đến Giám đốc Sở giao dịch, người môi giới và có thể là cả vợ hoặc chồng bạn.
- Bạn mất ăn, mất ngủ khi mỗi ngày mở App lên là một màu đỏ rực, tài sản ngày một bốc hơi khiến bạn mệt mỏi chả muốn mở ra làm gì? Xóa hẳn App và thề nguyên không bao giờ quay lại thị trường chứng khoán…
Thật sự không ai mà đủ bình tĩnh khi bị mất tiền cả, nhất là khi trước đó chúng ta đã từng kiếm được rất rất nhiều tiền từ Thị trường chứng khoán và chỉ trong 1 tuần hay 1 tháng tất cả thành quả bị mất đi quá nhanh chóng khiến bạn không thể chấp nhận sự thật.
Con người ta chỉ thích nhận, chứ ai đâu muốn mất đi.
Đây là một giai đoạn thật sự đau khổ, khó khăn kinh khủng với nhà đầu tư.
Sự chán nản đến tuyệt vọng, không còn muốn làm gì, điều này nó sẽ kéo dài cho đến khi bạn mất niềm tin hoàn toàn vào thị trường.
Không còn cảm xúc gì về thị trường chứng khoán, không muốn nghĩ về, nói về một điều gì liên quan đến cổ phiếu.
Tất cả những gì bạn muốn đó là quên đi ký ức đau khổ đó.
Nó trái ngược hẳn hoàn toàn với cảm xúc lúc bạn ở đỉnh thị trường.
Hai cảm xúc này nó đến rất gần nhau bởi vì sau đỉnh chính là vực thẩm nên thực sự rất khó khăn để đối diện.
Nhưng chính lúc này lại là cơ hội to lớn mở ra phía trước với những người có tư duy dài hạn và có vị thế tiền mặt tốt.
Khi mà tất cả đang tiêu cực thì cũng là cơ hội cho người khác bởi cổ phiếu đã chiết khấu một lượng rất cao đủ hấp dẫn để thu hút dòng tiền thông minh vào tham gia.
Đó chính là sự khác biệt và làm nên sự thú vị của thị trường chứng khoán. Không một thị trường nào cho bạn chiến thắng cũng như cảm xúc như ở thị trường chứng khoán.
Đọc thêm: Cách quản trị rủi ro trong đầu tư như thế nào là hiệu quả.
Lời chia sẻ
Tại vùng đỉnh và đáy tâm lý nhà đầu tư nhỏ lẻ rất khác nhau và nó luôn đi ngược với những nhà đầu tư thành công. Họ hành động sớm hơn, nhanh hơn và đi ngược lại với phần lớn số đông vì thế họ là người giành phần thắng.
Để có thể được như vậy chắc chắn trước đây họ cũng đã từng đu đỉnh, bán đáy, từng FOMO, từng thua lỗ… họ cũng trải qua mọi cảm xúc của một nhà đầu tư bình thường.
Nhưng khác nhau đó chính là bản lĩnh kiểm soát tâm lý bản thân sau mỗi lần vấp ngã là những bài học đắt giá giúp họ đủ tỉnh táo khi rơi vào những tình huống khó khăn.
Trong bất kỳ một thời điểm nào luôn có kẻ mua người bán, mỗi người mỗi góc nhìn mỗi tư duy nó mới tạo ra thị trường chứng khoán.
Ở đỉnh người ta vui mừng, sung sướng và thường tỏ ra sự tự mãn, cao ngạo thì ngược lại nhà đầu tư thành công họ lại thận trọng hơn, bắt đầu rút dần tiền về Tài khoản, kiềm chế lòng tham để không bị cuốn vào những miếng mồi béo bở nằm trên bẩy chuột, chấp nhận không có lơi nhuận ở phần đuôi cá.
Ở ngoài nhìn người khác kiếm tiền là một việc thật sự rất khó khăn với mọi nhà đầu tư. Nhưng đó là điều mà bất kỳ nhà đầu tư chuyên nghiệp nào cũng cần phải nên học, nên làm.
Ngược lại ở vùng đáy khi mà tất cả muốn rời bỏ thị trường, quyết thề ko bao giờ tham gia vào Thị trường chứng khoán, đầy rẫy những lời chửi bới trên facebook, báo đài thì nhà đầu tư thành công họ lại phải làm việc tích cực hơn, nghiên cứu nhiều hơn và đủ tỉnh táo để không bị cảm xúc muốn bắt đáy làm họ có thể bị sẩy chân nếu như sai.
Đây là những cảm xúc cơ bản tại vùng đỉnh và đáy của thị trường chứng khoán, hay bất cứ thị trường tài chính nào khác (Crypto, Forex).
Tất cả mọi thứ đều có thể học được từ kiến thức đến phương pháp đầu tư hay kỹ năng quản lý vốn, rủi ro…
Duy chỉ có kiểm soát tâm lý bản thân là việc rất khó làm và cần nhiều thời gian để rèn dũa
Và mình tự tin rằng khi bạn đủ khả năng điều khiển cảm xúc, tâm lý bản thân trong mọi tình huống thì việc các bạn lọt vào TOP những nhà đầu tư thành công chỉ là vấn đề về thời gian.
Hãy dành thời gian nhiều hơn để hiểu bản thân mình nhiều hơn
Các bạn biết mình là ai? Mình cần gì? Mình mong muốn điều gì khi tham gia thị trường chứng khoán thì bạn sẽ sớm thành công mà thôi.
Bản thân mình cũng đang đi vào bên trong nội tại bản thân nhiều hơn, tập thiền và rèn luyện thể thao nhiều hơn để bản thân có một tinh thần minh mẫn để vượt qua mọi cám dỗ, bão táp của thị trường và cuộc sống.
Điều đó giúp cho không chỉ công việc đầu tư của mình ngày một tốt lên và chất lượng cuộc sống cũng tăng lên đáng kể. Yêu cuộc sống hơn, vui vẻ chấp nhận những thứ đến với bản thân mình.
Mình hy vọng qua bài chia sẻ hơi dài ngày hôm nay, chúng ta không nói về thị trường về cổ phiếu quá nhiều mà chúng ta nói về tâm lý nhà đầu tư, tâm lý của chính chúng ta trong mỗi giai đoạn khác nhau của thị trường.
Các bạn hãy thử dành thời gian cuối cùng ngồi lại, review lại trong giai đoạn vừa qua các bạn đã trải qua những cảm xúc thế nào và những bài học sắp tới sẽ là gì?
Điều này sẽ giúp ích cho các bạn rất nhiều đấy, tin mình đi.
Chúc các bạn thật nhiều sức khỏe, niềm vui và tự tin vào con đường đầu tư mà mình lựa chọn.
Nếu thấy bài viết này hay và bổ ích đừng ngại chia sẻ với người thân, bạn bè của bạn biết nhiều hơn nữa nhé. Đừng quên mở một tài khoản chứng khoán chất lượng để mình cùng đồng hành với bạn trên chặng đường đầu tư sắp tới nhé.
