Trong phần trước chúng ta đã bàn luận về giá cổ phiếu biến động do yếu tố nào?
Và sự thật thì chính vì sự chuyển động của cổ phiếu khiến việc đầu tư cổ phiếu trở nên rủi ro. Nhưng tại sao giá cổ phiếu lại biến động như vậy?
Có thể có một số lý do nhỏ và lớn dẫn đến sự biến động giá. Nhưng điều chính gây ra mọi sự biến động về giá là cung và cầu cổ phiếu.
Khi nhu cầu của một cổ phiếu thấp (nhiều người bán hơn người mua), giá của nó sẽ giảm. Khi nhu cầu của một cổ phiếu cao (ít người bán hơn người mua), giá của nó sẽ tăng. Vì vậy, về cơ bản, chính sự thay đổi của nhu cầu là nguyên nhân gây ra mọi biến động giá cổ phiếu.
Vì vậy, là một nhà đầu tư, nếu chúng ta có thể hiểu được những yếu tố nào ảnh hưởng đến nhu cầu của cổ phiếu , chúng ta gần như có thể tìm ra lý do tại sao giá cổ phiếu lại biến động.
Chúng ta hãy nghiên cứu sâu hơn một chút về kinh tế học của các mối quan hệ cung cầu – giá cả để hiểu nhu cầu ảnh hưởng như thế nào đến giá cả.
MỐI QUAN HỆ CẦU-CUNG-GIÁ
Chúng ta có thể hiểu gì từ các infographic trên? Chúng ta sẽ sử dụng một ví dụ giả định để hiểu nó:
Tại điểm số một (1), lượng cung cổ phiếu là Q1 và giá của nó là P1. Tại thời điểm này, cổ phiếu này đã được giao dịch trong vài ngày. Có thể nói nó đã tìm thấy trạng thái cân bằng ở điểm 1.
Sau đó, công ty tuyên bố rằng lợi nhuận của họ đã tăng 50% trong quý vừa qua. Điều này đã kích hoạt nhu cầu về cổ phiếu của nó. Sự gia tăng nhu cầu này được thể hiện qua điểm hai (2).
Điều này là quan trọng để hiểu. Khi cầu về cổ phiếu chuyển dịch từ điểm 1 sang điểm 2, có sự dịch chuyển đồng thời trên trục số lượng từ Q1 sang Q2.
Nhu cầu tăng ban đầu đã hút cổ phiếu ra khỏi thị trường trong thời gian ngắn. Điều này tạo ra tình trạng thiếu cung trên thị trường (Q2 <Q1).
Do đó, Giá cổ phiếu tăng.
Điều này giải thích tại sao nhu cầu tăng lại đẩy giá cổ phiếu lên cao.
Cơ bản là vậy nhưng giá cổ phiếu biến động vẫn rất khó dự đoán, thì các nhà phân tích kỹ thuật sẽ đưa ra lời khuyên giao dịch ngắn hạn như thế nào?
Toàn bộ hoạt động kinh doanh cổ phiếu dựa trên mô hình “động lượng giá cổ phiếu”.
Những người này (trader) có thực sự biết giá sẽ đi theo hướng nào không?
Có bởi vì các nhà giao dịch đôi khi có thể đúng. Nhưng một lần nữa, đó là một dự đoán của họ. Các nhà giao dịch lão luyện nghiên cứu rất kỹ biến động giá cổ phiếu.
Khi các biến động giá được theo dõi sát sao, một xu hướng bắt đầu hình thành. Các nhà giao dịch chứng khoán đặt cược của họ dựa trên xu hướng.
Nhưng không phải lúc nào cổ phiếu cũng đi theo xu hướng của chúng. Do đó Phương đã nói rằng, dự báo giá là một công việc phỏng đoán.
Đối với nhà đầu tư, điều quan trọng hơn là phải biết những yếu tố nào ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Thay vì dành thời gian nghiên cứu các mô hình giá, tốt hơn hết là bạn nên nghiên cứu các nguyên tắc cơ bản và kinh tế vĩ mô của chứng khoán . Tại sao?
Bởi vì đây là hai yếu tố quan trọng nhất cuối cùng ảnh hưởng đến mô hình cầu đối với cổ phiếu.
Hãy đọc thêm để hiểu…
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔ HÌNH CẦU CỔ PHIẾU…
Giá cổ phiếu biến động do nhu cầu của họ thay đổi. Điều gì ảnh hưởng đến nhu cầu?
- Yếu tố bên trong : Các nguyên tắc kinh doanh cơ bản của cổ phiếu.
- Yếu tố bên ngoài : Kinh tế vĩ mô.
Do yếu tố bên trong? Các nguyên tắc kinh doanh cơ bản của cổ phiếu như doanh thu, lợi nhuận, giá trị ròng, tài sản, khả năng sinh lời, v.v. là những thứ nằm trong tầm kiểm soát của công ty. Việc cải thiện các yếu tố này cuối cùng sẽ đẩy giá cổ phiếu của nó lên trên thị trường chứng khoán.
Do yếu tố bên ngoài? Các yếu tố kinh tế vĩ mô như hoạt động kinh tế, tăng trưởng GDP, lãi suất, lạm phát, định giá tiền tệ, v.v., là những thứ không nằm trong tầm kiểm soát của công ty. Họ phải sống chung với nó.
Nhưng những thay đổi trong các yếu tố này cuối cùng ảnh hưởng đến hoạt động của công ty, và do đó ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của nó trên thị trường.
Nói rộng ra, chính các yếu tố bên trong và bên ngoài này đóng vai trò chính trong sự biến động giá cổ phiếu.
Ở đây không nói về biến động giá hàng ngày vì chuyển động hàng ngày là nhỏ, có thể tính bằng phần trăm nhỏ. Do đó sẽ không hiệu quả nếu đi vào chi tiết các chuyển động nhỏ như vậy.
Điều sẽ thảo luận ở đây là những điều chỉnh chính (hoặc xu hướng tăng) và nguyên nhân khiến chúng xảy ra…
# 1. CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN VỀ KINH DOANH CỦA CHỨNG KHOÁN…
Nhà đầu tư kỳ vọng giá cổ phiếu sẽ tiếp tục tăng. Ít nhất xu hướng sẽ tăng trong dài hạn. Làm thế nào điều này sẽ xảy ra?
Giá sẽ chỉ tăng nếu các nguyên tắc kinh doanh cơ bản sẽ hỗ trợ cho nguyên nhân của nó. Bất kể nền kinh tế vĩ mô (các yếu tố bên ngoài) có lành mạnh đến đâu, chúng sẽ tỏ ra kém hiệu quả cho đến khi hoạt động kinh doanh cơ bản của cổ phiếu vững mạnh .
Kinh doanh cơ bản mạnh có nghĩa là gì?
- Giá trị ròng cao,
- Nợ thấp,
- Lợi nhuận cao,
- Tăng trưởng mạnh mẽ và
- Thanh khoản mạnh.
Những yếu tố này giúp ích như thế nào? Tất cả những yếu tố này cùng nhau góp phần tạo ra lợi nhuận cao hơn .
Các công ty có lợi nhuận tăng theo thời gian chắc chắn sẽ thấy giá của nó tăng lên. Nhưng là một nhà đầu tư, chúng ta phải hiểu một số chi tiết liên quan đến lợi nhuận.
Có hai loại giá trị tuyệt đối của lợi nhuận mà chúng ta cần quan tâm:
- Lợi nhuận sau thuế (LNST) .
- Thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) .
Trong một khoảng thời gian, đây là hai yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu.
# 1.1 Lợi nhuận sau thuế (LNST)…
Lợi nhuận của công ty có ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị giá cổ phiếu của công ty. Khi lợi nhuận tăng, giá thị trường của nó cũng sẽ tăng theo. Khi lợi nhuận giảm, giá thị trường của nó cũng sẽ giảm.
Vậy có đủ để phân tích lợi nhuận 5 năm qua của công ty và đưa ra quyết định mua hay không?
Một công ty ABC đã báo cáo lợi nhuận ròng của mình như sau:
- 1000 tỷ trong năm tài chính 2015-16.
- 1.200 tỷ trong năm tài chính 2016-17.
- 1.440 tỷs trong năm tài chính 2017-18.
Chúng ta có thể hiểu gì từ các giá trị trên? Có xu hướng tăng trưởng rõ ràng. LNST tăng trưởng đồng đều ở mức 12,9% / năm trong 3 năm qua.
Đây là dấu hiệu rõ ràng đầu tiên cho thấy hoạt động kinh doanh cơ bản của cổ phiếu đang phát triển mạnh mẽ. Nhưng điều rất quan trọng là các nhà đầu tư phải tìm hiểu sâu hơn về các báo cáo tài chính.
Việc dừng lại ở mức phân tích LNST có thể dẫn đến sai sót trong phán đoán.
Mặc dù LNST của ABC đang tăng, nhưng đáng ngạc nhiên là trong cùng kỳ (3 năm) giá thị trường của ABC lại giảm.
- 40.000/cp trong năm tài chính 2015-16
- 38.000/cp trong năm tài chính 2016-17.
- 36.200/cp trong năm tài chính 2017-18.
Mặc dù công ty đang tăng lợi nhuận ròng ở mức 12,9% / năm nhưng thị giá cổ phiếu của công ty vẫn giảm. Vấn đề là gì?
Để hiểu điều này, hãy xem công thức giá cổ phiếu…
# 1.2 Công thức giá cổ phiếu
Tất cả chúng ta đều biết công thức này, phải không? Công thức này không sử dụng LNST trực tiếp. Nó có một bóng râm của LNST, nhưng ở dạng EPS.
Theo công thức này, giá cổ phiếu là bội số của P / E nhân với EPS của nó.
P / E là gì? Tỷ lệ thu nhập giá. Trong thời gian bình thường , cổ phiếu cố gắng giữ mức P / E của nó. Nó có nghĩa là gì?
Nếu không có tin tức tốt hoặc tin xấu nào ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty, cổ phiếu của công ty sẽ cố gắng giữ mức P / E của nó. Để đơn giản, giả sử rằng P / E không đổi trong thời gian kinh doanh bình thường.
Vì vậy, bây giờ trong tình huống này, nếu một giá cổ phiếu phải tăng, cái gì phải tăng? EPS. EPS là gì? EPS = “LNST” / “Số lượng cổ phiếu đang lưu hành”. EPS sẽ tăng như thế nào?
LNST phải tăng với tốc độ nhanh hơn tốc độ tăng của số lượng cổ phiếu đang lưu hành.
Nó có nghĩa là gì? Để hiểu điều này, chúng ta phải tìm hiểu sâu hơn về EPS…
# 1.3 Thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS)
Trong ví dụ trước đó, chúng ta thấy rằng mặc dù công ty ABC đã tăng LNST ở mức 12,9% / năm trong 3 năm qua, nhưng giá thị trường vẫn đang giảm. Điều gì có thể là lý do? EPS.
Một công ty ABC đã báo cáo lợi nhuận ròng (LNST) của mình như sau:
- 1000 tỷ trong năm tài chính 2015-16.
- 1.200 tỷ trong năm tài chính 2016-17.
- 1.440 tỷ trong năm tài chính 2017-18.
Nhưng cùng kỳ, công ty cũng phát hành cổ phiếu mới trên thị trường, do đó đã thanh lý EPS. Làm sao?
Khi công ty phát hành cổ phiếu mới, số lượng cổ phiếu lưu hành sẽ tăng lên. Điều này làm giảm EPS (EPS = PAT / Nos của cổ phiếu).
Hãy xem việc phát hành cổ phiếu mới đã ảnh hưởng đến ABC như thế nào:
- 100 triệu cổ phiếu đang lưu hành trong giai đoạn 2015-16.
- 125 triệu cổ phiếu đang lưu hành trong năm tài chính 2016-17.
- 158 triệu cổ phiếu đang lưu hành trong năm tài chính 2017-18.
Chúng ta có thể thấy rằng số lượng cổ phiếu lưu hành của ABC đang tăng với tốc độ 16% / năm (nhanh hơn tốc độ tăng LNST của nó).
Kết quả là EPS của ABC đang giảm đi không giống như LNST của nó:
- EPS 10k/ cổ phiếu trong năm tài chính 2015-16.
- EPS 9,6k / cổ phiếu trong năm tài chính 2016-17.
- EPS 9,1k / cổ phiếu trong năm tài chính 2017-18.
Do công ty thanh lý thu nhập bằng cách phát hành thêm cổ phiếu trên thị trường, nên EPS của công ty đang giảm. Tác động của EPS là trực tiếp đến giá thị trường của cổ phiếu.
Một trong những nền tảng kinh doanh mạnh nhất ảnh hưởng đến giá thị trường của cổ phiếu là lợi nhuận của nó. Nhưng đừng để bị hiểu lầm bởi thuật ngữ lợi nhuận.
Điều mà một nhà đầu tư nên thấy không chỉ là lợi nhuận (LNST) mà còn là tăng trưởng EPS .
Khi nói đến xu hướng giá cổ phiếu, không có gì ảnh hưởng nhiều hơn đến giá cổ phiếu ngoài xu hướng EPS cơ bản của nó.
Mặc dù “tốc độ tăng giá cổ phiếu” cũng có thể “cao hơn tốc độ tăng trưởng EPS”, nhưng những trường hợp như vậy là rất hiếm.
# 2. KINH TẾ VĨ MÔ…
Cho đến bây giờ những gì chúng ta đã thấy là nguyên nhân ảnh hưởng đến giá cổ phiếu, bắt nguồn từ nội bộ công ty.
Nhưng các công ty không thể hoạt động cô lập với phần còn lại của thế giới. Có những lực lượng kinh tế vĩ mô cũng ảnh hưởng đến hoạt động của công ty và do đó là giá cổ phiếu của nó.
Các yếu tố kinh tế vĩ mô chính có ảnh hưởng lớn đến biến động giá cổ phiếu là gì?
- Lãi suất.
- Tổng sản phẩm trong nước (GDP).
- Lạm phát.
- Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
- Cung tiền.
- Chỉ số thị trường chứng khoán.
- Ngành / Y tế của ngành.
# 2.1 Lãi suất
Ngân hàng nhà nước (NHNN) có quyền kiểm soát lãi suất. Họ có thể tăng hoặc giảm lãi suất để kích thích hoạt động kinh tế trong nước. Khi lãi suất tăng, các công ty sẽ vay ít hơn. Do đó hiệu suất của họ sẽ đi xuống và ngược lại. Hiệu suất thấp có nghĩa là, lợi nhuận (EPS) ít hơn . Điều này sẽ kéo giá cổ phiếu của nó giảm xuống.
# 2.2 Tăng trưởng GDP
Nếu nền kinh tế của đất nước đang phát triển vượt bậc (tăng trưởng GDP nhanh), điều đó cũng sẽ phản ánh vào giá cổ phiếu. Tương tự, khi tăng trưởng GDP chậm lại sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến giá cổ phiếu. Tại sao? Bởi vì tốc độ tăng trưởng cao là một chỉ số cho thấy lợi nhuận (EPS) của các công ty tốt cũng sẽ tăng theo thời gian. Lợi nhuận cao hơn cuối cùng dẫn đến giá cổ phiếu cao hơn.
# 2.3 Lạm phát
Khi lạm phát cao, giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng nhanh hơn. Người tiêu dùng phản đối việc tăng giá, do đó doanh số bán hàng của công ty giảm. Doanh số thấp đồng nghĩa với lợi nhuận thấp hơn. Hơn nữa, để kiểm soát lạm phát, NHNN tăng lãi suất. Điều này càng ảnh hưởng đến công việc kinh doanh (xem điểm # 2.1 ở trên). Vì vậy, lạm phát cao kéo dài sẽ gây bất lợi cho giá cổ phiếu trong trung và dài hạn.
# 2.4 FDI
Vào tháng 6 năm 2018, giá cổ phiếu của NTC (Khu công nghiệp NAm Tân Uyên) đã tăng khoảng 2.5 lần trong hơn 6 tháng. Tại sao? Do chiến tranh thương mại Mỹ Trung đã khiến cho các DN của Mỹ tại TQ bị ảnh hưởng nặng và họ buộc phải dịch chuyển đến nơi có chính trị ổn định hơn và Việt Nam lúc đó được nhiều DN quan tâm vì thế một làn sóng những cổ phiếu KCN đã có sự tăng trưởng cực mạnh bất chấp nền kinh tế đang trong giai đoạn khó khăn. Do đó đây là một tin tốt cho các cổ phiếu thuộc dòng khu công nghiệp.
# 2.5 Cung tiền
Cung tiền là gì? Tổng số tiền đang lưu hành ở Việt Nam tại một thời điểm nhất định. Khi mọi người đã có nhiều tiền hơn để chi tiêu. Khi điều này xảy ra, người ta quan sát thấy mọi người đổ nhiều tiền hơn vào đầu tư cổ phiếu . Tại sao? Vì lịch sử nó mang lại lợi nhuận cao hơn các lựa chọn khác. Nhiều tiền hơn trong vốn chủ sở hữu, có nghĩa là giá cổ phiếu cao hơn.
# 2.6 Chỉ số thị trường chứng khoán
Khi các chỉ số thị trường chứng khoán chính (như HOSE, HNX)) đi lên, giá của các cổ phiếu khác cũng sẽ đi theo con đường này. Hoạt động của chỉ số thị trường chứng khoán thường bị ảnh hưởng nhanh hơn bởi các yếu tố kích thích bên ngoài (như lạm phát, lãi suất, v.v.).
# 2.7 Lĩnh vực / Ngành
Tất cả các cổ phiếu hoạt động trong lĩnh vực / ngành của riêng chúng. Giống như NTC hoạt động trong lĩnh vực bất động sản khu công nghiệp. FPT hoạt động trong lĩnh vực CNTT. Hiệu ứng này cũng được thấy ở các cổ phiếu hoạt động trong lĩnh vực này (như SZC, PHR, D2D v.v). Không có cổ phiếu nào có thể hoạt động tốt nếu ngành của nó không lành mạnh. Một ngành yếu cuối cùng cũng kéo giá cổ phiếu của nó đi xuống.
PHẦN KẾT LUẬN…
Giá cổ phiếu biến động do mất cân đối cung cầu. Yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu là các nguyên tắc cơ bản của công ty.
Giá cổ phiếu cũng có thể dao động do các tác động bên ngoài. Ví dụ: Cuộc khủng hoảng nợ 2008-09 bắt nguồn từ Mỹ đã kéo chứng khoán toàn thế giới đi xuống.
Hay gần nhất và đang diễn ra là ảnh hưởng của làn sóng dịch bệnh Covid 19 đã gây thiệt hại vô cùng lớn cho nền kinh tế toàn cầu đặc biệt là Mỹ và Châu Âu. Tất cả đã phản ánh vào giá cổ phiếu
Nếu có những đánh giá từ vĩ mô vào trong vi mô và một tư duy phân tích đi sâu vào nội tại Doanh nghiệp sẽ giúp bạn tận dụng cơ hội trong những thời điểm khó khăn để gia tăng tài sản nhanh hơn trong điều kiện bình thường.
