Cuộc tranh luận giữa đầu tư và đầu cơ cái nào đúng cái nào sai chưa có điểm dừng.
Khái niệm mua thấp và bán cao trên thị trường cổ phiếu chỉ kiếm tiền cho các công ty chứng khoán. Không phải cho chúng ta
À đương nhiên cho dù bạn đầu tư hay đầu cơ thì đều là mong muốn mua thấp, bán cao chỉ khác ở chỗ một bên lý do cho sự tăng giá dựa vào nền tảng cơ bản doanh nghiệp và một bên là dựa vào tín hiệu lịch sử để dự đoán cho tương lai cổ phiếu.
Và rõ ràng tương lai luôn không giống với quá khứ, như đợt Covid năm nay đã làm thay đổi rất nhiều thứ, thậm chí làm biến mất đi một số ngành nghề…
Vì vậy, nhà đầu tư huyền thoại Benjamin Graham tuyên bố rằng, bạn chỉ đang đầu tư nếu bạn đang làm những điều sau:
- Phân tích cổ phiếu kĩ trước khi mua,
- Bạn hiểu rõ và tự tin nắm giữ cổ phiếu cho dù nó biến động ra sao.
- Bạn yên tâm rằng sẽ kiếm được lợi nhuận cao theo định giá ban đầu.
Trước khi mua bất kỳ cổ phiếu nào, hãy tự hỏi bản thân xem ba điều kiện này có được đáp ứng hay không.
Nếu câu trả lời là KHÔNG, việc mua cổ phiếu đó sẽ là đầu cơ chứ không phải đầu tư.
Có sự khác biệt trong cách tiếp cận của một nhà đầu tư và nhà đầu cơ như sau:
- Nhà đầu tư “tính toán giá trị của một cổ phiếu” dựa trên nền tảng cơ bản doanh nghiệp (doanh thu , lợi nhuận, chỉ số nợ, tài sản…)
- Nhà đầu cơ chỉ quan tâm biến động giá cổ phiếu và kiếm lời trên sự tăng giá đó, không quan tâm đến yếu tố cơ bản của doanh nghiệp và luôn có tâm lý tham lam hay sợ hãi khi giá cổ phiếu tăng giảm.
Giả sử bạn đã mua cổ phiếu của một công ty. Do một số lý do, thị trường cổ phiếu đóng cửa trong 1 tháng tới. Bạn sẽ làm như thế nào?
- Một nhà đầu cơ, luôn theo dõi bảng giá hằng ngày hằng giờ và nếu không thể theo dõi giá cổ phiếu trong 30 phút có thể sẽ chết trong lo lắng.
- Nhưng một nhà đầu tư, biết rằng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vẫn diễn ra bình thường và sự tăng giảm giá cổ phiếu chỉ là ngắn hạn nhất thời theo thị trường, kiểu nhà đầu tư vậy sẽ an tâm hơn khi nắm giữ cổ phiếu mà họ hiểu.
Không có gì ngạc nhiên khi có nhiều người trên thế giới này đến với thị trường chứng khoán như những nhà đầu cơ.
Vì đơn giản “đầu cơ chứng khoán rất là thú vị”, việc bạn phân tích một cổ phiếu theo kĩ thuật chỉ mất tầm 10 phút để nhìn lịch sử và bắt đầu “vẽ” dự đoán cổ phiếu. Trong khi để phân tích kĩ một doanh nghiệp làm ăn đang như thế nào, các chỉ số tài chính, sản phẩm có tốt không? đối thủ cạnh tranh là ai?… rất mất thời gian và không dễ để có thể phân tích nhanh chóng trong 1 thời gian ngắn nếu kiến thức không đủ.
Phương không cố gắng để dìm hay chê bai đầu cơ đâu nhé, bản chất phương pháp nào bạn cũng kiếm được tiền mà.
Thậm chí có nhiều người đầu cơ rất giỏi tuy nhiên đó là số ít và nếu xét về dài hạn ở thị trường chứng khoán Việt Nam, Phương ít thấy ai có thể kiếm lợi nhuận bền vững 20-30%/ năm chỉ nhờ đầu cơ.
Đây là “cách khó nhất và rủi ro nhất để xây dựng một cơ ngơi tính bằng 10 năm, 20 năm”.
Chỉ có thể là đầu tư và nắm giữ cổ phiếu còn tăng trưởng, còn vững mạnh qua các năm mới giúp bạn có được lợi nhuận bền vững hằng năm.
Bạn có thể xem hình ảnh những công ty TOP trên sàn chứng khoán trong 10 năm qua để thấy tầm quan trọng và lợi ích của việc đầu tư cổ phiếu.
LỜI KHUYÊN: Đầu cơ vẫn giúp bạn kiếm được tiền khi thị trường bước vào giai đoạn tăng giá (uptrend) tuy nhiên không bao giờ phân bổ nhiều hơn 10% tài sản dùng để đầu tư chứng khoán của bạn cho mục đích đầu cơ.
Giả sử thị trường biến động và khoản đầu cơ bạn bị mất đi 50% tài khoản (mức lỗ rất lớn trên TTCK Việt Nam giai đoạn thị trường sụp đổ như đợt đỉnh 2018 hay Covid vừa qua) thì rõ ràng bạn cũng chỉ mất đi 5% tổng tài sản của mình.
Đây là mức còn chấp nhận được trong tổng tài sản mang đi đầu tư chứng khoán của bạn.
TẠI SAO AI CŨNG THÍCH ĐẦU CƠ?
Hãy hỏi một nhà giao dịch hoặc một người chơi cờ bạc và họ sẽ nói cho bạn nghe những lợi ích từ việc đầu cơ như thể đó là cách duy nhất và nhanh nhất giúp bạn kiếm tiền.
Nhưng tiếc là blogger của bài đăng này không phải là một nhà đầu cơ :))
Chúng ta có thể giải mã rõ ràng hai lợi ích của việc đầu cơ.
Để hiểu điều đầu tiên, chúng ta hãy lấy một ví dụ giả định.
Giả sử bạn là Warren Buffett và bạn đang sống trong khoảng thời gian vào ngày 15 tháng 5 năm 1997.
Đó là những ngày AMAZON chính thức IPO (IPO là niêm yết cổ phiếu lên sàn chứng khoán để thu hút vốn đầu tư). Hồi đó ai biết Jeff Bezos và Amazon? Không một ai.
Phương chắc chắn, ngay cả khi Warren Buffett (là chính bạn) biết Jeff Bezos, ông ấy vẫn sẽ không mua dù chỉ một cổ phiếu của Amazon.
Nhưng thực tế của vấn đề là Amazon có huy động vốn trong đợt IPO. Hơn nữa, đây là một trong những công ty lớn nhất và được quản lý tốt trên thế giới.
Nếu không có những kẻ đầu cơ vào tháng 5/1997, có lẽ Amazon đã không có được như ngày nay.
Cảm ơn các nhà đầu cơ đã đầu tư vào một “công ty mới, chưa được thử nghiệm” như vậy.
Phương không có ý định chê bai ở đây nhưng sự thật rõ ràng “TẤT CẢ CỔ PHIẾU TĂNG GIÁ LÀ NHỜ DÒNG TIỀN ĐẦU CƠ ĐẨY GIÁ CỔ PHIẾU ĐI LÊN”
# ĐIỂM TÍCH CỰC CỦA ĐẦU CƠ
Đó là “giữ thị trường tồn tại và hoạt động”
Thị trường chứng khoán không thể tồn tại nếu không có người mua và người bán tham gia.
Nó như một cái siêu thị nếu chỉ có người trưng bày hàng bán mà không có ai mua thì rõ ràng siêu thị đó trở thành cái kho, không có hoạt động mua bán gì?
Tốt nhất là phải có người mua và người bán cùng nhau trao đổi hàng hóa trên thị trường.
Trong thị trường chứng khoán, bất cứ khi nào có sự chuyển nhượng cổ phiếu (từ người mua sang người bán), đều có rủi ro đi kèm .
- Đối với người mua, rủi ro liên quan đến việc giảm giá: nếu giá thị trường của cổ phiếu bạn mới mua bị giảm thì bạn bị mất tiền.
- Đối với người bán, rủi ro liên quan đến việc tăng giá: nếu giá thị trường của cổ phiếu mà bạn vừa bán tăng lên, bạn sẽ mất khả năng kiếm nhiều tiền hơn.
Thị trường muốn tồn tại phải có nhiều tư duy khác nhau về cổ phiếu: người tin cổ phiếu này xấu thì bán đi trong khi người khác nhìn thấy cơ hội từ cổ phiếu đó thì mua vào… thị trường nó lặp lại và tồn tại như vậy cả 100 năm (riêng với Việt nam thì mới có 20 năm thôi).
Tuy nhiên các nhà đầu tư giá trị hay nhà đầu tư tăng trưởng lại ghét rủi ro này.
Do đó họ đầu tư rất thận trọng và ít giao dịch hơn so với các nhà đầu tư kiểu khác.
Nếu ai cũng mua và nắm giữ cổ phiếu mà không có dòng tiền đầu cơ thì có thể giết chết thị trường chứng khoán.
Để giữ cho thị trường chứng khoán hoạt động và phát triển, cần phải có “hoạt động giao dịch mua bán liên tục” diễn ra trên thị trường cổ phiếu.
Chỉ có các nhà đầu cơ mới giữ cho thị trường cổ phiếu tồn tại và phát triển.
# CÁC VẤN ĐỀ CỦA ĐẦU TƯ
Tất cả các cá nhân đều phải đối mặt với tình trạng khó xử này giữa đầu tư và đầu cơ.
Một mặt, dự đoán sự tăng giảm của cổ phiếu bằng kĩ thuật có vẻ là một kỹ năng dễ quản lý hơn. Nhưng đầu tư là một kỹ năng khó hơn nhiều.
Vì vậy, hiển nhiên là đa số đi theo con đường đầu cơ là chính.
Không thể phủ nhận một thực tế rằng học ‘đầu tư chứng khoán’ khó hơn học đầu cơ nhưng kết quả của việc đầu tư đúng cổ phiếu rất đáng để bạn phải bỏ thời gian, tiền bạc ra để học.
Có hai điều khiến việc đầu tư thậm chí còn khó khăn hơn so với đầu cơ
# 1. ĐỌC BÁO CÁO THƯỜNG NIÊN
Đầu tiên , phân tích cổ phiếu cần tìm hiểu sâu hơn về các báo cáo tài chính và và báo cáo thường niên của các công ty.
Việc đọc các báo cáo này đòi hỏi một số kỹ năng và kiến thức về kế toán, tài chính cơ bản như: đọc bảng cân đối kế toán, tài khoản lãi lỗ, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, các chỉ tiêu tài chính là điều bắt buộc để đánh giá cổ phiếu.
Một người từ nền tảng phi tài chính (giáo viên, bác sĩ, kỹ sư…) không học về cách phân tích báo cáo tài chính ngay cả trong trường học. Điều này làm cho việc đầu tư vào cổ phiếu trở nên khó khăn hơn.
Nhưng hãy để Phương nói với bạn từ kinh nghiệm của Phương. Điều này không khó như ban đầu.
Bạn có thể đọc về cách tìm cổ phiếu tốt nhất từ liên kết này. Hoặc nếu không, bạn cũng có thể đọc loạt bài về danh mục đầu tư được đăng tải tại đây.
#2. TỶ LỆ CHIẾN THẮNG CHƯA ĐẾN 5%
Đúng là 90% những người bỏ tiền vào thị trường chứng khoán theo phương pháp đầu cơ.
Nhưng chỉ có 10% thực sự đầu tư tiền theo chỉ dẫn của Benjamin Graham là cuốn sách của ông có tên “Nhà đầu tư thông minh”, được đào tạo đặc biệt để thực hiện công việc này.
Và trên thị trường chứng khoán chỉ có đến 5% nhà đầu tư thành công, kiếm được tiền từ thị trường, đương nhiên 5% chiếm nhiều nhất từ nhóm 10% nhà đầu tư đi theo phương pháp phân tích cơ bản.
Đây là những người đang làm Quản lý quỹ tại các ngân hàng lớn.
Làm sao một người bình thường như Phương và bạn có thể cạnh tranh với họ?
Họ tiếp cận dễ dàng hơn với các thông tin liên quan đến cổ phiếu và hơn nữa họ được đào tạo bài bản.
Vậy một người bình thường làm gì?
Lời khuyên tốt nhất cho những người bình thường là hãy quên đi sự cạnh tranh và tập trung vào những điều thực tế .
Vậy thực tế là gì?
“Mua cổ phiếu của các doanh nghiệp mạnh về cơ bản ở mức giá được định giá thấp hơn”.
Nếu chúng ta chỉ có thể làm điều này (một cách nhất quán), chúng ta có thể đánh bại ngay cả những người giỏi nhất trong lĩnh vực kinh doanh đầu tư.
Có nhiều cách để làm điều này.
Tốt nhất an toàn nhất là học cách phân tích cổ phiếu .
LỜI CUỐI CÙNG
Có nhiều rủi ro lớn liên quan đến đầu cơ mà bạn sẽ không kiểm soát được hoàn toàn.
Đầu tư hay đầu cơ bạn phải xác định ngay từ đầu trước khi mua bất kỳ cổ phiếu nào và việc bạn thành công hay không với phương pháp đầu tư hay đầu cơ nó phụ thuộc nhiều vào chính bản thân bạn:
- Bạn là người có tính cách kiên trì, nhẫn nại hay bạn là người chỉ thích nhanh chóng (nhanh ăn nhanh thua)
- Bạn có nhiều thời gian tham gia thị trường không? Nếu bạn có công việc riêng và không có nhiều thời gian thì tốt nhất bạn nên tập đầu tư nắm giữ cổ phiếu, việc bạn ít thời gian mà lại muốn đầu cơ là cực kỳ rủi ro.
- Mục đích khi tham gia thị trường của bạn là gì? là muốn kiếm lợi nhuận bền vững hay muốn đánh nhanh rút gọn, ăn theo sóng…
- Kiến thức và kỹ năng của bạn trong từng trường phái đầu cơ và đầu tư là bao nhiêu?
Khi trả lời được hết những câu hỏi đó thì bạn đã định hình được mình phù hợp với phong cách đầu tư nào.
Để đảm bảo rằng bạn đang đầu tư, hãy chắc rằng bạn đang phân tích cổ phiếu của mình trước khi đầu tư. Kết quả của phân tích này, số tiền đã đầu tư sẽ vẫn an toàn. Hơn nửa, tiền đầu tư cũng sẽ tạo ra lợi nhuận lâu dài trong tương lai.
Để hiểu tầm quan trọng của đầu tư, chúng ta hãy lấy một phép tương tự nhỏ giữa ‘xây dựng của cải’ và ‘xây dựng sức khỏe’.
Để tăng cường sức khỏe (giảm cân thừa), mọi người thường áp dụng con đường ăn kiêng hoặc uống thuốc giảm cân. Đây là một con đường tắt để giảm cân và rất nhiều người chọn phương pháp này vì nó đơn giản và trông có vẻ nhanh cải thiện số cân nặng của bạn, còn nội tại sức khỏe của bạn thì chưa thể xác định được.
Và bạn biết đó giảm cân như thế này là không bền vững và mất sức, bạn phải tập thể dục và có chế độ ăn đúng đắn là một cách xác thực hơn để giảm cân.
Nhưng đạt được mục tiêu phải tập luyện vừa khó khăn vừa tốn nhiều thời gian.
Tương tự, kiếm tiền bằng cách đầu cơ không bền vững. Cách tiếp cận đầu tư là một giải pháp thay thế tốt hơn.
Blog này Phương cố gắng trao thật nhiều kiến thức về đầu tư để mong rằng tất cả chúng ta có được lựa chọn đúng đắn và phù hợp với nền tảng hiện tại của bản thân và có thể kiếm được tiền trên thị trường chứng khoán.
Đọc thêm: Hướng dẫn chi tiết nhất cách đầu tư chứng khoán năm 2021
